NHỮNG ĐÚC KẾT CƠ BẢN VỀ SỨC KHỎE CỦA HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG

1. Về tâm sinh lý con người cũng cần phải điều độ, thư thái vì:

Tức giận quá sẽ hại can

Vui mừng quá hại tâm

Buồn lo quá hại phế

Kinh sợ quá hại thận

Suy nghĩ quá hại tỳ.

2. Về ăn uống:

Vệ sinh ăn uống trước tiên

Khuyên ăn thanh đạm, khuyên kiêng đậm nồng

Thức ăn dùng phải có chừng.

Ăn nhiều tán khí, biết phòng mới hay

Các vị mặn, nồng, đắng, cay

Ăn nhiều sinh bệnh chẳng sai đâu mà

Đắng nhiều hại phế, khô da

Mặn nhiều tâm lạnh, máu đà phải ngưng

Quá chua can động rút gân

Quá cay chai thịt, môi quăn hại tỳ

Ngọt nhiều cũng chẳng ích gì

Tỳ chen thận yếu, xương tê, tóc cằn”.

…

“Vừa chừng gia vị thì nêm

Hễ người táo nhiệt chớ quên kiêng dùng”

…

“Muốn cho ngũ tạng được yên

Bớt ăn mấy miếng nhịn thèm hơn đau

Ăn no thì chớ gội đầu”

…

“Luận về trầu thuốc rượu chè

Từng dùng thiết đãi bạn bè vui thay”.

…

Ông đả phá hút thuốc vì:

“Hút vào uất hoả hôi mồm

Họng khô, phổi ráo, tích đờm, sinh ho

Khí hao huyệt tụt chẳng ngờ

Ung thư, kết hạch, nguy cơ có ngày.

Hại nhiều lợi ít rõ thay”.

…

Còn uống rượu thì sao?

“Rượu nồng tính nóng hơi cay

Dở chua, dở ngọt vị hay lạ thường.

Uống vào tai mặt đỏ bừng

Tâm thần rung động, bàng hoàng nói năng

Cường dương, trúng đởm chi bằng

…

“Rượu say mê muội tinh thần

Khiến người làm bậy, làm càn hại thay…”

…

“Say nhiều nôn mửa, bỗng dưng mê trầm

Hơi men nung nấu can tâm

Đau đầu thổ huyết, họng sưng, mắt mờ

Biến sinh cước khí, ung thư

Phế suy, tâm hoảng, gan khô, da vàng

Lâu ngày thấp nhiệt huân chung

Biết nên vị thống, trường phong gân mềm”.

…

Tóm lại: “Rượu làm khí lực hao mòn”. Hải Thượng Lãn Ông khuyên dùng rượu để sao tẩm thuốc, ngâm rượu thuốc,… Uống ít thì có thể tốt cho sức khoẻ nhưng uống nhiều sẽ rất có hại.

Với tấm lòng nhân ái, Hải Thượng Lãn Ông luôn “Mong đời người không có bệnh”. Phòng bệnh có rất nhiều biện pháp, nhưng cái gần gũi là ăn uống và sinh hoạt thì lại ít được quan tâm.