PHÉP DƯỠNG SINH CỦA NGƯỜI XƯA

Khổng Tử không là nhà tư tưởng, nhà chính trị, nhà giáo dục mà còn là nhà khoa học về dưỡng sinh. Trong hoàn cảnh đương thời, khi tuổi thọ bình quân chỉ là 30 thì Khổng Tử đã thọ tới 73 tuổi.

Trong thiên Lý thị sách Luận ngữ, Khổng Tử nói rằng ở mỗi độ tuổi, con người ta có những yêu cầu khác nhau về dưỡng sinh. Ông viết: “Quân tử có 3 chặng đời: Niên thiếu huyết khí chưa định, tránh “sắc”; Tráng niên huyết khí sung mãn, tránh “đấu”; Có tuổi huyết khí suy nhược, tránh “đắc”. Theo cách giải thích của Khổng Tử và vận dụng kinh nghiệm lâm sàng ngày nay, có thể diễn giải là:

Tuổi thiếu niên cơ thể chưa phát triển đầy đủ, nên tránh sắc dục; Vì sắc dục sớm làm tổn hại sinh lực, ảnh hưởng xấu đến sinh trưởng bình thường, mặt khác có thể ảnh hưởng xấu đến đạo đức con người trong cả cuộc đời.

Tráng niên tránh “đấu”, theo giải thích của Khổng Tử là “đấu khí”, “đấu dũng”, “đấu thắng”, tóm lại là tránh cương cường hiếu thắng. Y học ngày nay coi người có tính khí đó là người có hành vi hình A. Trong lâm sàng, người có hành vi hình A chiếm tỷ lệ rất cao về chứng cao huyết áp, vì họ thường xuyên sống trong tâm trạng căng thẳng. Người tráng niên cần chú ý điều tiết khí độ, nên nhớ câu “tri túc thường lạc” (biết đủ thì thường xuyên vui vẻ) để tránh bệnh tật và tăng tuổi thọ.

Còn như người có tuổi, các chức năng cơ thể đã suy yếu, cả thể lực lẫn tinh lực đều suy giảm, cần cảnh giác trước lòng tham muốn được (“đắc”) thêm thứ mà mình đã được, dẫn đến tiếp tục lao tâm, lao lực rất hại cho sức khỏe và tuổi thọ.

Phần đông các ông vua trong lịch sử đều rượu chè, trụy lạc nên tuổi thọ rất ngắn. Duy chỉ có vua Càn Long đời nhà Thanh thọ tới 89 tuổi. Bí quyết của ông là suốt đời kiên trì nghiêm ngặt thuật dưỡng sinh “mười điều thường trực” đến già không bỏ. Mười điều dưỡng sinh ấy có thể diễn đạt vắn tắt là:

1/ Răng thường đánh: Hai hàm răng đánh vào nhau thành tiếng. Đó là cách luyện cơ chân răng cho chắc, khỏe, giúp răng bền chắc, tránh các bệnh về răng, răng khó rụng, lại giúp cả cơ mặt hoạt động, góp phần làm tăng lưu thông máu lên não…

2/ Bọt thường nuốt: Vì nước bọt giúp điều hòa dịch vị, tăng khả năng hấp thụ thức ăn, tránh được bệnh viêm loét dạ dày cũng như nhiều bệnh đường tiêu hóa…

3/ Tai thường rung: Hai bàn tay áp vào hai tai, vỗ nhẹ liên hồi; Hoặc hai ngón tay nút vào hai lỗ tai rồi rút mạnh ra, cứ thế liên tiếp nhiều lần. Như thế màng nhĩ thường được rung, tránh được trạng thái chùng màng nhĩ khi có tuổi, khiến cho tai thính cả lúc tuổi già.

4/ Mũi thường vuốt: Hai bàn tay xát nóng, vuốt hai bên mũi nhiều lần, có thể phòng cảm mạo, viêm mũi.

5/ Mắt thường đảo: Ngưng mắt nhìn xa, đảo nhãn cầu nhiều lần, tiếp đến lại ngưng mắt chăm chú, rồi lại đảo nhãn cầu. Luyện tập như thế giúp tăng thị lực, phòng được các chứng hoa mắt, suy giảm thị lực…

6/ Mặt thường xát: Hai bàn tay xoa vào nhau cho nóng lên rồi xoa mặt nhiều lần. Xoa mặt làm tăng lưu thông huyết dịch ở mặt, tránh hoặc giảm được nếp nhăn, lại có thể phòng các bệnh về da mặt.

7/ Chân thường vuốt: Thường xoa vuốt chân từ bàn chân tới đùi, có thể làm giảm tình trạng đọng máu, phòng được nhiễm lạnh cơ thể từ chân, nên phòng được các bệnh ở chân cũng như chứng mất ngủ…

8/ Bụng thường xoa: Dùng bàn tay xoa trên vùng bụng, giúp dạ dày, ruột được vận động nhẹ, tăng khả năng tiêu hóa, ăn ngon miệng, phòng được các chứng chướng bụng, bí trung tiện…

9/ Chi thường duỗi: Tứ chi thường co vào duỗi ra nhiều lần, có thể giúp khí huyết toàn thân lưu thông, phòng được các chứng thiểu năng tuần hoàn não cũng như các chứng về mạch…

10/ Hậu môn thường động: Mỗi ngày dành vài lần tập trung tinh thần làm co duỗi hậu môn, có thể phòng được viêm tuyến tiền liệt cũng như các bệnh đi lỏng mãn tính…

Nguồn: Lương Y Ngô Đức Vượng