LÀM SAO GIỮ ĐƯỢC NGƯỜI THƯƠNG

Một thời Đức Phật Thích Ca

Ở thành Xá Vệ, nhà nhà an vui

Ngài đi giáo hóa khắp nơi

Lời vàng thuyết pháp giúp đời thiết tha.

Có người ngoại đạo phương xa

Vì nghe danh Phật tìm qua gặp Ngài

Quản chi vất vả đường dài

Mong nghe Ngài dạy những lời gấm hoa.

Nhiều ngày vất vả trôi qua

Cuối cùng người khách phương xa tới thành

Ruộng đồng Xá Vệ tươi xanh

Khách dừng chân nghỉ, nhìn quanh ngắm trời.

Ruộng bên khách thấy hai người

Một già, một trẻ cuốc nơi ven đồng;

Chợt nghe tiếng thét hãi hùng

Chàng trai gục xuống vũng bùn mê man.

Lão ông vứt cuốc chạy sang

Mới hay rắn độc trong hang cắn người

Chàng trai đã chết mất rồi

Lão ông buồn thoáng, xong thời thản nhiên.

Trở về cuốc đất lại liền

Khách xa thấy vậy ngạc nhiên trong lòng

Tới nơi thăm hỏi lão ông

Biết ra người chết là con trai đầu.

“Sao không thấy cụ buồn rầu

Chẳng hề đau xót! Nỡ đâu lạnh lùng!”

Khách xa thắc mắc hỏi cùng,

Ôn tồn khách được lão ông trả lời:

“Đã sinh ra ở trên đời

Sống rồi lại chết. Ai người thoát đây?

Hãy gieo nhân tốt kiếp này

Trái lành, quả ngọt hái đầy kiếp sau

Ích chi phiền não thương đau?”

Lão ông nhắn khách, nếu vào thành trong

Vui lòng ghé đến nhà ông

Nhắn tin bà lão rằng con chết rồi:

“Cơm trưa mang một phần thôi

Phần kia để lại cho người nhà ăn!”

Khách ra đi, nghĩ băn khoăn:

“Mạng con sao chẳng quý bằng cơm canh!”

Khách lòng buồn bã vào thành

Theo lời chỉ dẫn tìm nhanh đến nhà.

Nhắn tin con chết cho bà

Bà nghe, khuôn mặt thoáng qua chút buồn

Rồi bình thản nói: “Cám ơn!”

Khách nghe sửng sốt hỏi luôn lão bà:

“Tại sao bà chẳng xót xa?”

Ôn tồn bà nói: “Mẹ cha khác nào

Chủ nhà trọ, đón khách vào

Khách là con cái, chiều nào dừng chân.

Qua đêm ngủ đỡ nhọc nhằn

Để rồi mai sáng gói khăn lên đường

Chủ nhà trọ dù nhớ thương

Chẳng nên cứ mãi vấn vương muộn sầu.

Chính do nghiệp báo từ lâu

Mà con cái thác sinh vào mẹ cha

Đến khi mãn nghiệp lại ra

Chết rồi ích lợi chi mà khóc thương!”

Vừa khi chị gái ngoài vườn

Vào nghe tin dữ, chỉ vương nét buồn

Nói rằng: “Sống chết lẽ thường

Khi không còn sống, xót thương ích gì!

Chị em nào có khác chi

Những cây gỗ ở rừng kia đóng bè

Thả vào dòng nước xuôi đi

Sông hồ phẳng lặng bè thì êm trôi.

Nếu mà bão táp tơi bời

Vỡ bè, cây ghép tức thời lìa tan

Cuốn theo sóng nước thênh thang

Mỗi người mỗi ngả kết đoàn nữa đâu!

Nhân duyên kiếp trước hợp nhau

Kiếp này chung cửa sinh vào mà thôi!

Con người tuổi thọ ngắn dài

Tùy theo nghiệp báo, chớ hoài khổ đau!”

Vợ chàng trai phía bếp sau

Chạy lên rõ chuyện, cúi đầu khẽ than:

“Chồng tôi thôi đã lìa trần!”

Thế rồi chẳng thấy nằm lăn khóc gào.

Khách kinh ngạc biết là bao

Hỏi thăm sao vợ nỡ nào thờ ơ.

“Chồng tôi đã chết”, vợ thưa

“Dù cho gào khóc cũng thừa mà thôi

Vợ chồng đạo nghĩa ở đời

Khác chi một cặp chim ngoài rừng xanh

Đêm về cùng ngủ một cành

Sáng ra tung cánh bay quanh kiếm mồi.

Có duyên trở lại cặp đôi

Chẳng may gặp nạn tách rời còn đâu!

Vợ chồng số mạng khác nhau

Cớ sao mua thảm chuốc sầu thân ta!”

Khách nghe xong lặng người ra

Tiếc công lặn lội tìm qua xứ này

Nhân tình thế thái buồn thay

Gia đình cái tốt cái hay chẳng còn.

Khách kia lòng dạ héo hon

Muốn quay về nước nhưng còn phân vân:

“Chỉ riêng gặp mấy nông dân

Mà ta phê phán có phần sai chăng?

Đã qua đây hãy tìm thăm

Vào ra mắt Phật, điều hằng thiết tha”

Vườn Kỳ Viên cũng chẳng xa

Đường vào tịnh xá lá hoa phô đầy.

Đón chào khách lạ ghé đây

Khách vào lễ Phật, giãi bày tâm can:

Buồn gia đình bác nông dân

Làm điều trái với thế nhân thường tình.

Mỉm cười Phật dạy: “Chúng sinh

Mỗi khi mất mát người mình thương yêu

Thường hay than khóc đủ điều

Đó là “nhân tính” nói theo tình đời.

Nhưng về “chân lý” cao vời

Có chi đáng trách nơi người nông dân

Gia đình này chẳng lỗi lầm

Họ hay rõ được sắc thân vô thường.

Dù cho có tiếc, có thương

Làm sao nắm giữ, vấn vương làm gì!?

Dù phàm hay thánh khác chi

Ai mà tránh khỏi chết đi một ngày.

Cuộc đời sống chết kề ngay

Là hai đầu mối vần xoay chẳng ngưng

Tiếp nhau luân chuyển khôn cùng

Ai mà hiểu vậy đáng mừng lắm thay,

Thế là giải thoát được ngay

Ảo tình dứt bỏ, thân này sống vui!

Khách nghe lời Phật dạy rồi

Đột nhiên tỉnh ngộ, quỳ nơi Phật Đài

Xin làm đệ tử của Ngài

Ở luôn học đạo cuộc đời thơm hương!

– Truyện cổ thơ Phật giáo –