MÊ LẦM TRONG PHẬT GIÁO

Bây giờ tôi đi thứ tự, trước hết là cái mê lầm trong Phật giáo. Đã nói tu là giác ngộ, mà giác ngộ thì phải thắp sáng ngọn đuốc trí tuệ, mới được giác ngộ. Trí tuệ có mở sáng thì sự giác ngộ mới có thể đến được. Trí tuệ mù tối thì không bao giờ giác ngộ được.

Như vậy nói tới người tu, lý đáng ít nhiều cũng phải giác, chớ không có mê. Mà giác thì phải trí sáng. Nhưng bây giờ, chúng ta thấy rất đáng thương có nhiều nơi, có nhiều chùa tu chỉ là tin, chớ không có trí.

Cúng Phật, Phật ban phước. Lạy Phật được công đức. Làm cái gì cũng nhờ Phật ban phước, nhờ Phật độ cho. Bị tham sân si quấy nhiễu, sống bực bội khổ sở, lên chùa thắp hương cầu nguyện Phật gia hộ cho con hết phiền não. Con phiền não nhờ Phật gia hộ cho con hết phiền não. Cái gì cũng Phật hết. Mình không có tu, chỉ xin Phật, cầu Phật cho không thôi.

Cứ vậy là tu bằng trí tuệ hay là bằng lòng tin?

Nếu bằng lòng tin thì không phải là trí. Mà không phải trí thì không có giác. Nếu không giác thì làm sao? Thậm chí nhiều khi tôi rất buồn, người Phật tử của chúng ta cứ ỷ lại vào chư Tăng chư Ni. Nếu có bệnh thì nhờ thầy cầu an. Nếu chết thì nhờ thầy cầu siêu. Cứ cúng tiền cho thầy cầu an, cúng tiền cho thầy cầu siêu. Như vậy là hài lòng, cho là tu kỹ rồi đó.

Tôi đặt câu hỏi lại: Nếu Phật tử bệnh, nhờ thầy cầu an, thầy bệnh nhờ ai cầu an?

– Chắc nhờ Bác sĩ.

Như vậy tại sao Phật tử bệnh không nhờ Bác sĩ cho rồi.

Nếu thầy bệnh, thầy tự cầu an được, hoặc là Tăng Ni có đức cầu cho mình hết thì Phật tử mới bắt chước làm theo. Đằng này thầy bệnh rước Bác sĩ, mà Phật tử bệnh rước thầy cầu an, tin được không, làm việc đó có trí tuệ không?

Đó là tôi nói khi sống. Còn lúc chết, nếu cầu được siêu thì chắc ngày xưa đức Phật đi cầu liên miên, phải không? Vì Ngài độ chúng sanh mà. Nhưng quí vị đọc lịch sử Phật, thấy có đám ma nào đức Phật đi cầu siêu không?

– Chưa từng thấy.

Phật từ bi đáo để, muốn độ hết chúng sanh mà Phật không cầu. Bây giờ chúng ta từ bi hơn Phật sao, chúng ta cầu. Như vậy mà chúng ta hướng dẫn Phật tử chỉ biết cầu mà không biết tu. Bởi trong kinh Phật dạy quá rõ. Người tạo nghiệp lành thì sẽ được đến cõi lành. Người tạo nghiệp ác phải đọa vào cõi ác. Chớ không phải người khác cầu cho mà mình được. Chỉ có thể giúp được là khi mình sắp từ trần. Lúc đó, có chư Tăng hoặc chư Ni hướng dẫn nhắc nhở để cho mình tỉnh. Thì điều đó là có ích.

Tôi đọc A-hàm, nhớ rất rõ ông cư sĩ được đức Phật khen ngợi là người cúng dường rất thâm hậu cho chư Tăng là ông Cấp Cô Độc. Khi ông gần tịch, có cho người đến báo tin với Phật. Ông dặn người báo tin xin Phật cho phép ngài Xá-lợi-phất tới thăm ông. Phật cho phép ngài Xá-lợi-phất tới thăm.

Khi ngài Xá-lợi-phất tới thăm, không có lập đàn cầu an như mình. Ngài Xá-lợi-phất chỉ hỏi:

– Trưởng giả lúc bình thường tu những pháp gì. Trưởng giả có giữ được năm giới không?

Ông trả lời:

– Con giữ trọn vẹn năm giới.

– Trưởng giả có tu được sáu pháp? (Sáu pháp tức là bố thí v.v…)

– Dạ, con tu pháp đó được rồi.

Ngài cứ nhắc lại những gì mà ông đã hứa, đã tu cho ông nhớ.

Nhớ rồi thì Ngài kết luận:

“Như vậy, Trưởng giả đừng ngại. Đó là ông sẽ đi con đường lành, không có gì phải lo sợ hết.”

Rồi ngài Xá-lợi-phất ra về, không có tụng bài kinh nào.

Chính đó là đạo lý chân thật.

Còn chúng ta bây giờ cứ lo tụng kinh mà không biết cầu được hay không.

Ngày xưa, chỉ có trường hợp gần chết, bệnh nặng thì chư Tăng tới nhắc nhở bình thường mình tu pháp gì. Nhắc những điều đó cho nhớ và hỏi lại xem còn có nhớ hay không v.v… Đó là đủ rồi.

Như vậy, có phải là lòng tin không hay cũng là trí tuệ?

Bởi vì khi mình nhận những giới pháp của Phật, mình học những bài kinh của Phật, nhắc lại để cho mình nhớ. Đó là mở sáng trí tuệ cho mình. Vì vậy trên đường tu mới dễ thăng tiến. Còn chúng ta không nói gì hết, cứ tụng thôi. Tụng rồi phục nguyện, vậy là xong. Mà đặt nặng là cầu nguyện. Đã nặng về cầu nguyện thì nặng về lòng tin. Mà lòng tin thì không hợp với trí tuệ. Tin thì không có trí. Trí thì không có tin. Chúng ta tu Phật, dạy Phật tử tu Phật mà không dạy cho họ sáng suốt, không dạy cho họ có trí tuệ cứ nhồi cho họ có lòng tin. Như vậy là trái hẳn với đạo Phật.

Đó là mê lầm.

Hòa Thượng, Thiền Sư Thích Thanh Từ (Trích trong: Hoài Bão Của Tôi, giảng tại Thiền viện Thường Chiếu, Xuân Canh Thìn).